एजेन्सी – पुरुषको किशो’रावस्थामा शा रीरि’क तथा मा’न सिक परि:वर्तन आएझैं किशोरी’हरुको पनि शारी रिक तथा मा न’सिक परि’वर्तन हुनु स्वाभाविकै हो। किशोरा’वस्थामा प्रवेश गरेसँगै महिलामा यौ नको विषयमा कौ’तु हलता हुनु स्वभाविकै हो।
आफ्नो यौ ना ङ्गको वृद्धि–विकासले कि”शोरी आफैँ’लाई ल ज्जि’त बनाउँछ। यस्तो अ’वस्थामा हा र्मोनको उतार’चढावका कारण व्यक्तिको बानी’व्यवहारमा समेत परि’वर्तन आउँछ। किशोरी अवस्था सुरु भए’सँगै स्त नका आ’कार बढ्छन्। तर कि’शोरी अवस्थामा प्रवेश गरेका महिला’ले स्त न ठू’लो भएको दे’खाउन चाहँदैनन्। स्त न भुक्क उठ्दा’ ला’ज उत्पन्न हुन्छ। त्यसैले टा इट किसिमको क’पडा लगाए:र स्त न सके’सम्म लुका उन चाहन्छन्। किशोरा’वस्थामा प्रवेश गरेका महि’लाको उचाइ एक्का’सि केही सेन्टि’मिटर बढ्छ भने तौलपनि बढ्छ।
किशोरा’वस्थामा प्रवेश गरे:सँगै पुरुषमा पुरु’षजन्य हा र्मो’न र महिलामा महिला’जन्य हा र्मोनको निष्कासन’मा वृद्धि हुन्छ। यस्ता सक्रि’यताका कारण किशोर–किशोरीमा बढी चुलबु’लपन हुनु स्वाभावि’कै हो। शा रीरिक वृद्धि–विकाससँगै यौ ना ङ्गको पनि वृद्धि–विकास हुने भएकाले यौ न उ’त्तेज ना आउनु स्वाभा’विकै हो। यस्तो अवस्थामा पुरु’षको मात्रै हैन महि’लाको पनि रात्रि स्ख’ल न हुन्छ, जसलाई स्व’प्न स्ख’लन भनिन्छ। शा रीरि क तथा मान ’सिक विकास हुँदै जाँदा किशोरी:को पनि विप रीत लिं गी पुरुष यौ नजो’डीप्रति आक’र्षण बढ्न थाल्छ।
किशोरा:वस्थामा यौ न जोडी:बीचको प्रेम’भाव बढ्दै जान्छ। प्राकृतिक नियमकैै कारण यौ न जोडी’बीचमा भावनात्म:कता त बढ्छ तर व्यावहारिक जीवनमा भने कलिलै’ उमेरमा गरेको यौ नाकर्षण–प्रेम अनुत्पा:दक हुन सक्छ। यस्तो अवस्थामा यौ न आ’कर्षण तथा यौ न तृ’प्ति मेट्नका लागि यौ ’न जोडी तयार हुन सक्छन्। यौ न भावका का’रण व्यक्तिमा स्व’प्न स्ख’लन हुन्छ। जुन महि:लाको हकमापनि लागू हुन्छ।
महिलाको गौ:ण स्व प्न स्ख’लन – किशोरा’वस्थामा प्रवेश गरेका महिलामा पनि रात्रि स्ख लन हुनु स्वाभाविकै हो। तर महिलाको स्ख लनलाई गौण’रुपमा लिइन्छ। यौ न क्रि याकलापको वि’चार तथा घ’टनालाई सप’नामा देख्दा महिलामा स्व प्न स्ख’लन हुन सक्छ। महिलामा स्व प्न स्ख’लन भएको अवस्थामा यो निबाट र सा’दी निस्किएर आफूले लगाएको तथा ओडेको–ओछ्याएको कपडामा दा’ग लाग्छ। महिलामा हुने यस्तो प्राकृतिक नियमलाई सम’स्याका रुपमा लिनु हुन्न। पुरुषको झैं महि:लामा स्व’-प्न स्ख’लन हुनु स्वाभाविक र प्राकृ’तिक प्रक्रिया हो भन्ने कुरा बुझ्न आ’वश्यक छ।
स्व’प्न स्ख’लन हुनुपूर्व मस्ति ष्कमा यौ नको विचार पैदा हुन्छ। यौ न विचार पैदा भएपछि यौ न तृ’प्ति मेट्नका लागि मस्तिष्कमा रहेको ‘हाइपोथालामस’ र ‘पिट्युटरी’ ग्रन्थी हुँदै डिम्बा’शयबाट निष्कासन हुने महिला’जन्य हा र्मोनको भूमिका हुन्छ। ‘फोलिकल स्टिमुलेटिङ’, ‘ल्युटेनाइजिङ’, ‘स्ट्रोजेन’, ‘प्रोजेस्टेरोन’जस्ता हा र्मोनले यौ ना ङ्गमा प्रभाव पारेका हुन्छन्। किशोरा’वस्था सुरु भएसँगै यी हा र्मोनको सक्रियता बढ्नाले महि’लामा यौ न चाह’ना तथा यौ न उत्ते ज ना आउँछ। यौ न तृप्ति मेट्ने चाहना हुनु स्वाभाविकै हो।
हा र्मोनका सक्रियता’सँगै म स्ति ष्कमा यौ न विचार पैदा भई स’पनामा पुरुष यौ न जोडीसँग यौ न क्रि याकलाप गरेको कल्पना गर्दा स्व’प्न स्ख’लन हुन्छ। कतिपय पुरुष:लाई त महिला’मा यस्तो स्ख लन हुन्छ भन्ने जान’कारी समेत हुँदैन।
महिला’लाई स्वप्न स्ख लनको बारेमा आफ्ना अभि’भावकले ज्ञान नदिँदा किशोरा’वस्थामा प्रवेश गरेका महिला स्व प्न स्ख लनका कारण ड’रा उने तथा मा’न सिक रुपमा त’नाव लिने स’मस्यामा समेत फ’स्न सक्छन्। किशोरा’वस्थामा प्रवेश गरेका महिला’लाई सपनामा स्ख ’नल भई यो निबाट चि’ल्लो पदार्थ यो नीबाहिर निस्किएर भि’जिन्छ भन्ने कुरा उनीहरुको अनुभवले घट’ना र दृश्य घट’नाको अनु’भूति गर्न पाउने अवस्था छ।
तर ड’रा उनुपर्ने तथा त’नाव लिनुपर्ने आवश्यकता हुँदैन। महिलाको किशोरावस्थामा सुरु भएको स्व प्न स्ख लन प्रौढ अवस्था’सम्म हुन्छ। अन्तिम र’ज श्वला भइसके’पछि पनि महिलामा स्वप्न’स्ख’लनको क्रिया तथा प्रति’क्रिया हुनु सामान्य हो। जसरी पुरुषलाई पुरुषको ‘स्व प्न स्ख’लनको अनुभूति हुन्छ, त्यसैगरी महिलालाई स्व’प्न स्ख’लन हुन्छ। स्व’प्न स्ख’लनको समयमा पुरुषको तुलनामा महिला कम स्ख’लन हुन्छ।
यौ न जोडीबीच लामो समय’सम्म यौ न क्रि याकलाप तथा यौ न स’ म्पर्क नहुँदा स्व’प्न स्ख’लन बढी हुन्छ। तर यौ न स्व’प्नको सम्ब न्धलाई प्रमा:णित गर्न भने कठिन छ। सवै व्यक्तिमा स्व प्न स्ख’लन नहुन सक्छ। त्यसैले महिलामा हुने स्व’प्न स्खल’नलाई स्वा’भाविक तथा पाकृति’करुपमा लिनुपर्छ। स्व’प्न स्ख लन भएको अवस्थामा ड राउनु तथात्ति’नु हुन्न।